Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat kapsamında hayata geçireceği Eko-Tasarım Tüzüğüne ahenk sağlamak isteyen Türk mobilya kesimi, etraf dostu, sürdürülebilir ve yenilikçi dizaynların geliştirilmesine yönelik iş birliklerini artırıyor.
Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği ile Endüstriyel Dizayncılar Meslek Kuruluşu (ETMK) İzmir Şubesi tarafından düzenlenen “Design2Prototype: Mobilya Eko-Tasarım Çalıştayı”, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İzmir Akdeniz Akademisi’nin dayanağıyla 4-5 Ekim 2025 tarihlerinde Tarihi Bıçakçı Han’da gerçekleştirildi.
Sanayici, dizayncı ve öğrencileri bir ortaya getiren çalıştayda, üretime uygun çevreci mobilya dizaynları geliştirildi. Beş mobilya imalatçısı ve ihracatçısı, beş profesyonel dizayncı ve endüstriyel tasarım öğrencilerinden oluşan gruplar, sürdürülebilir gereç kullanımı ve döngüsel iktisat prensipleri doğrultusunda yenilikçi projeler ortaya koydu. Her grup en fazla iki tasarım üzerinde çalışırken, toplamda 13 tasarım ortaya çıktı. Bu projelerin prototipleri 3 hafta içinde üretilecek ve Tarihi Bıçakçı Han’da sergilenecek.
Eko-Tasarım Çalıştayıyla ilgili bilgi veren Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Mobilya Çalışma Komitesi Başkanı Müjdat Kemer, Eko-Tasarım tüzüğünün Avrupa’da uygulanmaya başladığını 3 yıllık bir geçiş devri olduğunu, bu geçiş devri sonunda Avrupa’ya mobilya ihracatı için yeşil eser pasaportunun zarurî hale geleceğini vurguladı.
“Yeşil eser pasaportu dediğimiz bu eserin nasıl üretildiği, ne kadar ömrü olduğu, nasıl tamir edileceği ile ilgili ve en son nasıl bertaraf edileceğiyle ilgili tüm bilgilerin karekodda yer aldığı bir sistem” diye tanım eden Kemer, “Bu sisteme sahip olmayan firmaların Avrupa Birliği’ne ihracatları kelam konusu olmayacak. Mobilya bölümümüz Eko-Tasarım sistemine şimdi hazır değil en büyük dertlerimizden birisi bu. Kesim bunun farkında değil üzücü olan tarafı da bu. Avrupa’ya ihracatta bir an gelecek külfetle karşı karşıya kalacağız. Beşerler zannediyorlar ki, ISO 9000 dokümanı üzere bir doküman. Bu bir evrak değil şirketin yapısıyla ilgili bir husus. Şirket dijitalleşmeden eser pasaportuna sahip olması mümkün değil. Yeşil eser pasaportu eserlerin Avrupa’da eserlerin serbestçe dolaşması imkanını sağlıyor. Bizim için çok büyük bir fırsat ancak kurallara uymak ve bu çeşit etkinlikler yaparak şuur seviyesini artırmamız gerekiyor. Eko-tasarıma uygun eser konusu İtalyanlar içinde geçerli, Hollandalılar içinde, İspanyollar içinde var. Çalıştayları da bu maksada ulaşmak için sık sık yapmak istiyoruz. Bizim dizayna ve yeniliklere şiddetle muhtaçlığımız var. Bunları yapan firma risklerle karşılaşabilir ancak yapmayan mutlaka batar. Bu maddi yatırımda gerektiren bir mevzu teknoloji. Elimizden geldiğince bölümü uyarmaya çalışıyoruz” diye konuştu.
Çakmak: “Eko-Tasarım Çalıştayı Bakış Açımı Değiştirdi”
Yatak, baza ve yatak başlığı üretimi yapan Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği İdare Konseyi Üyesi Engin Çakmak, Eko-Tasarım Çalıştayında öğrencilerin çok hoş dizaynlar ortaya çıkardıklarını, iki günde düşünmediği hususları düşünmeye başladığını, Eko-Tasarım Çalıştayının bakış açısını değiştirdiğini, bu aktifliklerin daha sık olması gerektiğini düşündüğünü kaydetti.
Tasarımcılarla daha yoğun bir iş birliği yapmak istediklerinin altını çizen Çakmak, “Bizler talepkârız. Dizayncıları bünyemize alabiliriz. Bizlerde onlara fırsat sunmak istiyoruz. Bizler de sonuçta pazarın istediği eserleri üretiyoruz. Yeni ve farklı eserlerle öne çıkabiliriz. Yatak, baza ve başlık üreticisiyiz. Çıkan modeller çok hoşuma gitti, başka eserlerden ayırt edecek özellikler var. Apliklerle, telefon şarj aletleriyle birleştirdiğimiz eserlerimiz var. Burada daha farklı eserlerde gördük. Kolçaklı eser var. Yattığınız vakit bir koltuk havası veriyor. Onu da üretebiliriz, o imkanlara sahibiz. Satabileceğimizi düşünüyoruz. Yeni bir dünyaya girdik. Çok yürekli ve şevkle yatırım düşünüyoruz. İki günde bakış açım değişti. Fabrikamızda 3 bin metrekare bir alanımız daha var. Orayı kapatıp orada özel projeli eserler üretmek istiyoruz. Prototipleme Laboratuvarı üzere çalışacak bir üretim tesisi hayata geçirmek istiyoruz. Yeni projeleri denediğimiz bir yer olacak” sözlerini kullandı.
Güvenir: “Eko-Tasarım Çalıştayında somut yarar daha görünür olacak”
İyi Tasarım İzmir Küratörü Can Güvenir, tasarım müsabakalarında konsept işler sunulduğunu, Eko-Tasarım Çalıştayında ise üretici firmalar var tasarımcıların çıktı odağında bir iş birliği geliştirdiklerinin altını çizdi. Güvenir, “Somut yarar daha görünür olacak. Fabrikalar ziyaret edilecek, iş birlikleri uzun soluklu olacak” dedi.
“Mobilya bölümünün eser üretmesi ve eser satması gerekiyor” tespitinde bulunan Güvenir, şöyle devam etti: “Aslında bunun bir toplumsal boyutu var istihdam ağır bir kesim. Hammaddesi beşere bağlı. Bu beşerler para kazanmalı ki yeterli hissetmeli. Doğayı koruyor muyuz, doğayı zehirliyor muyuz? Tabiattaki kaynaklar hudutlu. Biz sonlu kaynaklar üzerinden nitelikli eserler üretmek zorundayız. O yüzden hammaddeyi geri dönüştürülmüş gereçten almak zorundayız. Neden AB buna bizi zorluyor zira kaynak yok. O yüzden düzgün tasarım 10. Kere düzenleniyor. İzmir’e mal olmuş bir disiplin. Yeterli dizayna zorluyoruz. Bizim buradan aldığımız tabiata saygılı, beşere saygılı olan, ekonomik refahı hedefleyen bir araç olmayı, orta yüz olmalı tasarım. AB bir dönüşümün eşiğinde. Şu anda ihraç üretimi yapan endüstriyel firmalar tasarımcılarla çalışarak geçiş devrini güzelleştirebileceğini düşünüyor. Bu aktiflik ticarileşebilecek bir çıktı çıkaracak. Farklı disiplinlerle, farklı nesillerle, farklı dallarla İzmir’in yaratıcı ve dizayncı istikametini hem İzmir’e hem de yurtdışına göstermek istiyoruz. Mobilya, ihracat ve tasarım kesiminin iş birliğini başlatan bir çalıştay olarak görüyoruz.”
Onur: “Avrupa’da da fark yaratacak dizayncılar İzmir’de var”
Endüstriye Dizayncılar Meslek Kuruluşu Lider Yardımcısı ve İzmir Şubesi Başkanı Ezgi Ezdar Onur, bölüme dizayncılar kazandırmanın öncelikli gayeleri ortasında yer aldığını, bu sayede dalların tasarım gücünün artacağına dikkati çekti.
“Bu çalıştayda firmalarımız gördü ki, Avrupa’da da fark yaratacak dizaynları yapan tasarımcılara Ege Bölgesi’nde erişebiliyorlar” diyen Onur, şöyle devam etti: “Sektör temsilcileri inovasyonda, dizaynın gücünü görebiliyorlar. İnovasyonda rekabet etmek istediğinizde tasarım çok güçlü bir araç olarak öne çıkıyor. Bu çalıştaylar sektörel iş birliklerine yer sağlanıyor. İhracatçılar üniversiteler, dizayncılar bir ortaya geliyor. Şimdi dizaynla tanışmamış ya da yeni keşfetmiş firmalar buralarda birinci elden tasarımcıların nasıl çalıştığını görerek tasarımcıyla tanışmış oluyorlar ve bunlardan nasıl istifade edebileceklerini, ticari manada da nasıl fark yaratabileceklerini görmüş oluyorlar. Uygun dizaynın yaygınlaştırılması da bizim hedeflerimizden bir tanesi. Bu yüzden bütün çalışmalarda nitelikli dizaynların çıkması bizim önceliklerimizden. Bizler profesyonel dizayncıları da işin içine dahil ettik. Onlar genç arkadaşlarımıza yol gösterici olarak yer alıyorlar. Firmalardan aldığımız tasarım briflerini de arkadaşlara aktarıyorlar.”
Bu çalıştaylarla dizaynla ilgili ön yargıları kırıyoruz
Tasarımcılar olarak eser üretim sürecindeki maksatlarından birinin de beşerle eser ortasındaki irtibatı sağlamak olduğunun altını çizen Onur, “Bunu nasıl yapıyoruz? Kullanıcıların gerçek muhtaçlıklarını anlayıp onlarla empati kurup, onların gereksinimlerine karşılık verecek yaratıcı tahliller oluşturuyoruz. Bu bir yataksa bu yatağı nasıl daha rahat kullanır, nasıl ergonomik olur bunları sorgulayarak o insanlara nazaran eserler çıkarılmasına yardımcı oluyoruz. Tasarımcının rolü bu manada çok kritik. Firmalarımızın bir pazara hitap ediyor ve bu pazarı uygun anlıyor olması lazım. Bu manada bu çalıştayın dizaynın bölüme yaygınlaştırılması noktasında büyük bir başlangıç olduğunu düşünüyoruz. Zira tasarım biraz yaparak da öğrenilen bir meslek kolu. Biz ne kadar anlatırsak anlatalım tasarım şöyle değerlidir, bu türlü kıymetlidir lakin birinci elden görüp deneyimlediklerinde, tasarımcıyla çalıştıklarında firmalar farkı hakikaten anladılar ve kendilerinden bunu da daima görüşmelerimizde duyuyoruz. Ön yargıların da kırıldığını kendilerinden duyarak anladık. Tasarım sahiden fark yaratır mı, dizayncı bize nasıl bir bedel katarı anlamaya başladılar. Çok hoş bir iş birliğini başlatmış olduk. Hem üniversite tarafı hem ihracat yapan firma tarafında hem de endüstriyel tasarım yapan meslek kuruluşu bazında güçlü bir birliktelik sağladık. Bundan sonraki süreçte daha tesir edecek projelerle iş birliği yapacağımıza inanıyoruz” diye konuştu.
Durmaz: “5 grup 13 dizayna imza attı”
ETMK İzmir Şubesi Lider Yardımcısı Didem Durmaz, bu çalıştayda oluşan 5 takımın 13 dizayna imza attığını çıkan dizaynların prototip üretimlerini firmaların gerçekleştireceğini, üretim basamaklarında öğrencilerin firmaları ziyaret ederek hem üretimde bulunacaklarını hem de dizaynının esere dönüşmesi evresine hâkim olacaklarını lisana getirdi.
“Burada pek çok kazanım var” diyen Durmaz, “Firmalar açısından eser gamlarına yeni tasarım eserleri katmak, öğrenciler açısından farklı kesimlerde mobilya çalışmamış olanlarda ya da mobilya çalışmış lakin üretim görmemiş olanlar üreticiyle çalışma, profesyonelle çalışma fırsatı buldular. Burada farklı iş birlikleri kurulduğunu görüyoruz. Buraya gelen mentörler, ziyaretçiler ve âlâ tasarım grubundan, ihracatçılar birliğinden şahıslarla farklı iş birlikleri yapılabileceğini ve farklı fırsatların doğabileceğini gördük. Çalıştayda dizaynlarda birinci olarak sürdürülebilirliği önceliklendirdik. Bunun yanında firmaların talep ettiği dizaynlar var. Firmaları seçerken bir ofis mobilyası varsa, bir tane yatak firması olsun, bebek eserleri üreten firma olsun üzere mobilyanın kırılımlarını her birini de görebileceğimiz stant alanı olması için firmaları farklı seçmeye çalıştık. O yüzden stantta de çok farklı eserler gözükecek. 3 haftalık prototip mühletinden sonra Tarihi Bıçakçı Han’da standımızı açacağız. Birtakım öğrencilerimizin bu vesileyle staj ve iş fırsatlarının doğabileceğini gördük” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
